Wat is speciësisme?
‘Speciësisme’ is de levensovertuiging van de mens dat de levens en ervaringen van andere dieren inferieur zijn aan die van mensen simpelweg omdat ze van een andere soort zijn. Dit wereldbeeld staat aan de grondvesten van de meest wijdverspreide vormen van dierenmishandeling.
Deze zeer schadelijke manier van denken gaat voorbij aan het feit dat alle levende wezens het vermogen hebben om op dezelfde manier en in dezelfde mate te lijden als mensen – van de dieren waar mensen ons leven mee delen tot degenen die in de oceaan thuishoren. Dieren voelen pijn, plezier, angst, frustratie, eenzaamheid en liefde voor hun familie.
Wist je dat hele wolvenroedels naar verluidt huilen en tekenen van depressie vertonen na het verlies van een roedellid? Dat kalkoenen op opvangcentra hun favoriete bezoekers uitkiezen en bij hun aankomst naar ze toe rennen om hen te begroeten? En dat varkens graag naar muziek luisteren, voetballen, gemasseerd worden en zelfs videospelletjes spelen?
Speciësisme devalueert de ervaringen, gevoelens en relaties van andere dieren – alleen maar omdat ze anders zijn dan mensen. Maar het feit dat ze anders zijn, is geen rechtvaardiging om ze uit te buiten, te mishandelen en te martelen.
Hoe gelijksoortig of verschillend andere dieren ook zijn vergeleken met mensen, ze verdienen allemaal respect, mededogen en medeleven. In de woorden van Jeremy Bentham: “De vraag is niet: kunnen ze redeneren, noch kunnen ze praten, maar kunnen ze lijden?”
Dierenrechten
In zijn boek Animal Liberation stelt de filosoof Peter Singer dat het basisprincipe van gelijkheid geen gelijke behandeling vereist – het vereist gelijke aandacht. Dit is een belangrijk onderscheid als het gaat om dierenrechten. Dierenrechten gaan niet over het recht om te stemmen of een auto te besturen. Ze gaan om het recht om vrij te leven van leed en uitbuiting, omdat alle dieren daar belang bij hebben. Dat is het verschil tussen gelijke behandeling en gelijke aandacht.
Alle dieren hebben inherent waarde – een waarde die niks te maken heeft met hoe nuttig ze zijn voor mensen.
De meeste mensen zijn opgegroeid met het eten van dierenvlees, het dragen van leer en het bezoeken van dierentuinen. Maar net zoveel mensen hebben de overstap gemaakt naar een manier van leven die dieren respecteert. De samenleving als geheel moet de onethische denkwijze van het speciësisme ontgroeien en stoppen met het mishandelen en doden van dieren.
Zeg nee tegen speciësisme
Er zijn eenvoudige manieren om een einde te maken aan het speciësisme – we kunnen allemaal het principe van gelijke aandacht elke dag in de praktijk brengen door middel van de producten die we kopen, het voedsel dat we eten, de kleding die we dragen en hoe we ervoor kiezen om onze tijd door te brengen.
Deze keuzes zijn een vorm van vreedzaam protest dat echt een verschil maakt – zowel door de winst te verminderen van bedrijven die dieren leed aandoen of doden als door een groeiende markt te creëren voor producten zonder dierenleed, vegan voedsel, medelevende mode en diervrij amusement.