In harmonie met de natuur leven

We nemen elke dag duizenden hectare leefgebieden in, we vernielen “woningen” en we doden degenen die ons op welke manier dan ook in de weg lopen. De meeste schade die wij de dieren berokkenen, is per ongeluk en kan makkelijk worden rechtgezet. Hierbij enkele tips om in harmonie te leven met de dieren uit het wild.

Muizen en ratten

Muizen zoeken vaak warmte en voedsel in onze huizen, maar ze kunnen aangemoedigd worden om elders te gaan leven. De meest humane en effectieve manier om van knaagdieren af te komen, is om minder gastvrij voor ze te zijn. Begin met het opbergen van alle voedsel in glazen, metalen, plastic of aardewerk dozen, bakken en trommels (muizen kunnen klimmen, dus denk niet dat brood boven op het aanrecht veilig staat). Een PETA-lid verjaagde ooit muizen uit haar kasten door in pepermuntolie gedrenkte wattenbolletjes neer te leggen. Zodra de muizen zijn vertrokken, dien je ieder gaatje en kiertje van meer dan een halve centimeter doorsnee dicht te maken.

Het levend vangen en elders uitzetten van muizen, moet als laatste redmiddel worden gebruikt. Want het leven van de dieren kan in gevaar komen als ze gestrest raken omdat ze gescheiden worden van hun familie, voedsel en water. Ook kunnen muizen heel simpel hun weg naar binnen weer terugvinden. Als je toch kiest voor het vangen en uitzetten van muizen, onthoud dan dat muizen nachtdieren zijn en zet de diervriendelijke vallen ’s avonds klaar, voordat je naar bed gaat. Er zijn verschillende soorten vallen te koop, maar een zelfgemaakte val werkt net zo goed. Leg een beetje voedsel op de bodem van een emmer en stapel er een paar boeken of bakstenen naast, zodat de muis bij de rand van de emmer kan komen. Muizen zullen omhoog klimmen en in de emmer springen naar het voedsel. Ze kunnen niet meer uit de emmer klauteren. Als je ook enkele velletjes keukenpapier in de emmer legt, hebben ze iets om zich in te verstoppen totdat je terugkomt. Zorg dat je ’s ochtends als eerste de val naloopt en eventueel gevangen muizen direct uitzet op een veilige plek weg van je huis. Als je een flinke tuin heeft, kun je bijvoorbeeld een veilige plek creëren onder een schuurtje en je kunt dan voedsel en water voor ze neerzetten, totdat ze dit weer zelf kunnen vinden.

Mensen zorgen er onbedoeld vaak zelf voor dat muizen- en rattenpopulaties groter worden. Bijvoorbeeld door huisdierenvoer op de vloer te laten staan of voer in voederhuisjes voor vogels. Zorg ervoor dat vuilnisbakken goed dicht zitten en dat composthopen goed zijn afgedekt. Ratten en muizen blijven niet als er geen voedsel te vinden is.

Vogels

Heb je een wilde vogel in je huis? Doe de deur(en) dicht van de kamer waar de vogel is en maak het zo stil en donker mogelijk. Zet het raam open en doe buiten een licht aan. De vogel zal naar het licht vliegen. Zorg dat je naar binnen gevlogen vogels niet bang maakt, omdat ze anders misschien in hun verwarring tegen een gesloten raam vliegen.

Zorg dat er een kapje bovenop je schoorsteen zit. Als vogels voor de warmte bovenop schoorstenen gaan zitten, kunnen ze giftige dampen binnenkrijgen en als de schoorsteen geen kapje heeft, kunnen ze erin vallen en doodgaan.

Onthoud dat vogels in het wild tijdens hete zomers water nodig hebben. Zet buiten schalen met water die groot genoeg zijn om in te badderen. Hang in de winter voederhuisjes op, zodat ze altijd iets van voedsel hebben als er in de buurt niet voldoende struiken en bomen zijn met zaden en bessen.

Vleermuizen

Toen Nederland meer bebost was dan nu, huisden vleermuizen in gaten en oude bomen. Tegenwoordig kiezen ze andere tochtvrije plaatsen, zoals garages en huizen. Vleermuizen kunnen uitstekend navigeren en zullen niet in uw haar verstrikt raken, in tegenstelling tot de verhalen! Negentien jaar van onderzoek in Engeland wijst uit dat er maar vijf gevallen zijn van rabiës bij vleermuizen. En omdat infectie alleen verspreid wordt door een beet van een geïnfecteerde vleermuis, is de kans van het oplopen van rabiës door een vleermuis zo goed als nihil.

Er zijn achttien vleermuizensoorten in Nederland, waarvan de meesten zijn geclassificeerd als kwetsbaar, zeldzaam of met uitsterven bedreigd. Veel mensen proberen aan de instandhouding bij te dragen en zorgen voor vleermuishuisjes voor deze insecteneters.

Vleermuizen zijn beschermd en het is verboden om de vleermuizen of hun nestplaatsen opzettelijk te verstoren. Het is toegestaan om heel voorzichtig een vleermuis te vangen en uit te zetten (met een grote fles of in een net) als ze zich in de leefomgeving van je huis bevinden. Maar het is het veiligste om eenvoudig alle lichten uit te doen en alle deuren en ramen naar buiten open te zetten. Draag altijd handschoenen als je zelf een vleermuis wilt pakken en laat ze buiten voorzichtig weer los. Spoor dan de opening op waardoor ze binnenkwamen en zorg dat deze wordt dichtgemaakt. Als je een gewonde of aan de grond gekluisterde vleermuis vindt, bel dan de gemeente of de Dierenbescherming.

Vossen en dassen

Vossen en dassen komen weer meer voor in Nederland. Meestal op het platteland en in natuurgebieden, maar een enkele keer ook in steden en dorpen. Vossen zijn dan zeer handig in het “kraken” van vuilnisbakken en dassen zijn opportunistisch genoeg om er vandoor te gaan de met smakelijke etensresten die ze kunnen bemachtigen. Als je deze dieren uit je tuin wilt weren, zet dan je vuilnisbak in de garage of zorg dat er een stevig houten hekwerk omheen zit. Als je geen bezwaar tegen hun bezoek hebt, maar je krijgt liever niet te maken met de troep die ze kunnen maken, doe dan zoals een huizenbezitter deed: deze liet elke nacht een kleine zakje met lekkers naast de vuilnisbak staan! Tevreden met het zakje liet de nachtelijke bezoeker het vuilnis staan.

Egels

Deze zeer geliefde nachtdieren staan bekend als tuindersvriend, omdat ze slakken, naaktslakken en mottenlarven eten. Egels kunnen wel tien jaar worden als we ze een beetje helpen, maar vaak worden ze maar twee of drie jaar. Zorg ervoor dat ze uit vijvers kunnen kruipen als ze erin vallen. Gebruik nooit naaktslakkengif omdat dit ook egels vergiftigt. De Egelbescherming geeft advies over wat voor egelhuisje je zelf kunt maken (inclusief bouwtekening) waarin ze hun winterslaap kunnen doen. Verstoor ze niet in deze huisjes. Alternatief kun je  je tuin rommelig  houden met blad, takjes en droog stro, dan zorgt de egel wel voor zichzelf. Jonge egels die laat in het jaar zijn geboren, zijn soms niet voldoende op gewicht om de winterslaap te overleven. Ze zijn dan afhankelijk van mensen die ze tot aan de lente kunnen opvangen en verzorgen. Vraag eventueel bij een regionaal asiel of de Egelbescherming wat je kunt doen om de egels te helpen. Geef egels in ieder geval nooit melk, omdat ze daar dood aan kunnen gaan.

Mollen

Tuinders kunnen ook gemak van mollen hebben, want die eten de witte larven die gras en bloemen beschadigen. Als je echt wilt dat ze weggaan, zet dan een schoteltje met chilipoeder, mottenballen of knoflook neer. Er zijn ook elektronische apparaten op de markt die een bepaald geluid laten horen waardoor de mollen verdwijnen.

Slangen

Slangen zijn schuchtere dieren en er is maar één soort in Nederland die giftig is, de adder, alhoewel een adderbeet zelden fataal is voor de mens. Slangen houden knaagdierenpopulaties onder controle en moeten met rust worden gelaten. Om slangen bij huis weg te houden, moet je zorgen dat er geen stapels hout of rommel dicht bij het huis staan, omdat slangen dit graag gebruiken als schuilplaats.

Veiligheid voor dieren in het wild

Veel dieren raken gevangen in niet afgedekte vijvers, zwembaden en waterputten. Van egels tot kikkers en kittens. Om ze te helpen eruit te klimmen, kun je bij waterputten van de bodem tot aan de bovenkant ruwe houten planken zetten (zodat ze grip hebben). Bij vijvers en zwembaden waarin dieren vallen, kun je in de ondiepe delen stenen leggen zodat ze er weer uit kunnen klimmen. Ook helpt een stokje in een vogelbadje om verdrinkende insecten te redden.

Veel dieren sterven een tragische dood als ze hun hoofd in weggegooide etensverpakkingen steken om deze schoon te likken en hun hoofd vast komt te zitten. Voordat je iets weggooit of recycled, spoel de potjes en blikken eerst schoon. Stop deksels van blikjes onderin zodat tongen niet opengesneden worden en pers het blikje zo plat mogelijk. Snijd een kant van lege kartonnen dozen open. Snijd alle delen van plastic six-packringen los.

Weesdieren of zieke dieren

Jongen in het wild zijn heel lief, maar probeer er nooit een huisdier van te maken. Het is niet eerlijk, want ze horen bij hun soortgenoten. Als je er een tam maakt, zullen deze dieren zich nooit meer in het wild kunnen redden als het tijd wordt om ze weer uit te zetten.

Als je een jong vindt dat ogenschijnlijk geen ouders heeft, wacht dan enige tijd op een afstand om er zeker van te zijn dat de ouders echt nergens in de buurt zijn. Als het dier veilig is voor katten of andere roofdieren, ga dan enkele uren weg. Als ze niet veilig zijn, breng dan het diertje naar een officiële opvang voor wilde dieren waar ze het kunnen verzorgen en uiteindelijk weer vrijlaten in een veilig gebied. Als je niet weet waar je zo’n opvang in de buurt kunt vinden, bel dan een dierenarts in de buurt en vraag waar je moet zijn.

Een gewonde vogel kan makkelijk in een kartonnen doos worden vervoerd. Hou de bovenkant dicht, omdat de vogel minder stress heeft in een donkere omgeving. Vaak worden volgroeide, maar jonge meeuwen op de grond gevonden terwijl de ouders van bovenaf toekijken. Dit is omdat de jonkies dachten dat ze konden vliegen, terwijl dit nog niet het geval is! Vang dergelijke diertjes voorzichtig en zet ze hoog op een dak, waar de ouders kunnen doorgaan met voeden totdat ze daadwerkelijk kunnen vliegen.

Sommige wilde konijnen lijden aan de virusziekte myxomatose. Als je overdag een konijn ziet met opgezwollen ogen vol pus, is het vrijwel zeker dat het dier myxomatose heeft en een langzame en pijnlijke dood zal sterven. Vang het konijn zo voorzichtig mogelijk en stop het dier in een doos voor vervoer naar een dierenarts in de buurt. Euthanasie is de enige humane oplossing in dit geval. Om te voorkomen dat de ziekte wordt verspreid, moet je je kleren onmiddellijk wassen en alle plekken ontvlooien waar het zieke konijn is geweest.

Als het heel heet is, komen sommige dieren uit hun schuilplaatsen tevoorschijn. Soms worden vossen gesignaleerd die zich languit uitstrekken op terrassen. Nachtdieren die overdag worden gezien, moeten in de gaten gehouden worden. Als ze van je wegrennen, is het zeer waarschijnlijk dat ze gezond zijn. Als ze ziek zijn, kunnen ze futloos zijn, langzaam lopen of wankelen. Roep de hulp in van een deskundige. Hou hiervoor thuis en in je auto een lijst bij van dierenopvangcentra en diensten voor noodgevallen.

Maak de tuin veilig voor dieren in het wild

Gebruik geen bestrijdingsmiddelen in je tuin en laat een deel in de natuurlijke staat. Dood hout is ecologisch goud, dus haal eenvoudig de bovenkant van dode bomen af die dikker zijn dan 25 cm in plaats van de hele boom neerhalen. Red dode boomstronken. Laat voldoende struiken over als beschutting voor wilde dieren. Zorg dat vogels altijd een gevuld waterbadje hebben en kleine zoogdieren een pannetje water. Hang vogelhuisjes op en gebruik speciale dakpannen voor zwaluwen. Geniet ervan dat je je tuin kunt delen met deze prachtige in het wild levende “buren”.