Woorden hebben de kracht om het leven van mensen en dieren te veranderen – dit moeten we toelaten

Het is tijd dat we erkennen dat de woorden die we kiezen ertoe doen. Daar horen uitdrukkingen over dieren ook bij.

Als schrijvers hebben wij een fascinatie en waardering voor de Nederlandse taal. Het is waar dat een foto duizend woorden waard is – maar een enkel woord kan net zoveel waard zijn als duizenden foto’s. Woorden zijn krachtig. Denk aan het gewicht achter eenvoudige zinnen, zoals “Ik hou van je,” “Ik denk dat we gewoon vrienden moeten zijn,” “Je hebt de baan,” “Wil je met me trouwen?”, “Waar teken ik”Ik stop ermee” en “Het is een meisje.” We kunnen allemaal momenten in ons leven herinneren dat een compliment van een baas ons heel goed deed, dat we tot tranen werden gebracht toen iemand vroeg: “Gaat het?” En een simpel “Het spijt me” maakte een groot verschil.

Woorden veranderen ons leven. Ze helpen ook bij het vormen van onze ideeën. Wist u een paar jaar geleden wat “reaguurder” betekende? Of “twerk”? Of “twaiku”? Nu worden deze woorden, en de ideeën die ze vertegenwoordigen, zo gemakkelijk geaccepteerd dat ze toegevoegd zijn aan de Van Dale.

Woorden hebben niet alleen invloed op onze ideeën en emoties, maar ook op hoe we over andere inwoners van deze aardbol denken. Daarom is het tijd voor ons om een ander woord te erkennen, een die al lange tijd bestaat maar nog steeds grotendeels niet herkend wordt: speciesisme. Speciesisme is de overtuiging dat alle andere dieren minderwaardig zijn aan mensen en dat we daarom het recht hebben om hen uit te buiten. En helaas weerspiegelt onze taal ook speciesisme.

Wilt u graag een varken, een walvis, een kip, een slang, een wezel of een rat genoemd worden? Waarschijnlijk niet. Maar mensen die wat tijd hebben doorgebracht met varkens, vergelijken hen vaak met honden omdat ze zo sociaal, speels en beschermend zijn. Walvissen zijn enkele van de meest majestueuze dieren op de planeet. De persoonlijkheden van kippen zijn zo gevarieerd en onderscheidend als die van mensen. Pythons zijn rustig, gevoelig en zelfs lief, terwijl wezels dapper en slim zijn. En ratten behoren tot de meest meelevende van alle dieren – ze tonen vaak veel meer empathie dan mensen doen. We beschrijven een persoon die onbeheerst, agressief of gewelddadig is als “beestachtig”. Maar mensen zijn de enigen die oorlogen voeren.

Wij verwijzen vaak naar een dier niet als ‘zij’ of ‘hij’, maar als ‘het’, hetzelfde woord dat wij gebruiken voor een gevoelloos, levenloos voorwerp. De meeste versies van Microsoft Word zien snel elke poging om naar een dier te verwijzen met behulp van ‘die’ in plaats van ‘dat’, als een grammaticale fout. Zelfs mensen die geliefde gezelschapsdieren hebben, kunnen zichzelf beschrijven als ‘eigenaren’, wat betekent dat de dieren eigendom zijn – niets meer dan fietsen of videospelletjes.

Het verwijzen naar en dus denken over dieren als levenloze voorwerpen in plaats van als voelende wezens die families, persoonlijkheden en emoties hebben, stelt mensen in staat hen te onderdrukken en te gebruiken op elke manier die zij geschikt achten. Het stimuleert de ontkoppeling die mensen toestaat om zichzelf ‘dierenvriend’ te verklaren, ondanks het feit dat ze kipnuggets bestellen bij een drive-through restaurant vanuit hun leren autostoelen op weg naar een circus met dieren, opgemaakt met op dieren geteste cosmetica.

Speciesistische taal stelt ons ook in staat om wreedheid tegen dieren te trivialiseren. De meesten van ons zouden hondengevechten nooit ondersteunen, maar veel mensen gebruiken in de Engelse taal de uitdrukking: En hopelijk zullen we nooit ‘trekken aan een dood paard’ (of een levend paard) of proberen ‘twee vliegen in één klap te slaan’, maar onze taal suggereert anders.

Sinds dat mensen de kracht van woorden erkennen, is er hard aan gewerkt om haatspraak te elimineren en de vooroordelen die er vaak mee samengaan, zoals seksisme, racisme en hypocrisie. Het is tijd dat we de verwoestende effecten van het speciesisme op dieren erkennen en eraan werken om deze vooroordelen en de woorden die dit aanmoedigen, tegen te gaan.